کتاب فروپاشی اثر جرد دایموند اثری است قابل‌توجه، آگاهی‌بخش و جذاب که گویی چنین مقرر شده تا با طرح این پرسش که «بشر چگونه می‌تواند از نابودی محیط زیست به دست خود جلوگیری کند؟» بین مهم‌ترین کتاب‌های زمان ما جای بگیرد. کتاب فروپاشی نخستین بار در سال ۲۰۰۴ منتشر شد و برگردان فارسی آن با ترجمه‌ی فریدون مجلسی و به کوشش نشر طرح نو روانه‌ی بازار شده است.

آن‌هایی که به فروپاشی رسیدند و آن‌هایی که نجات یافتند

جرد دایموند در کتاب فروپاشی خود جوامع مختلفی را که با سوءاستفاده از منابع طبیعی به فروپاشی رسیدند، بررسی می‌کند و در کنار آن‌ها از تعداد محدودی هم که به طرز معجزه‌آسایی موفق شده‌اند خود را از لبه‌ی پرتگاه به عقب بکشند (ژاپن نمونه‌‌ی عالی این امر است) صحبت می‌کند. جرد دایموند درنهایت پای برخی موارد امروزی‌تر را به صحبت باز می‌کند که هنوز مشخص نیست چه آینده‌ای خواهند داشت.

جرد دایموند به دنبال یافتن علل فروپاشی تمدن‌ها

کتاب فروپاشی اثر جرد دایموند اثری حائز اهمیت است. جرد دایموند با ریزبینی و با به کار گرفتن طیف وسیعی از نمونه‌ها شاخصه‌های مؤثر در نابودی انواع تمدن‌ها را در تاریخ بشر مورد بررسی قرار می‌دهد. او چارچوبی فراهم می‌آورد که در خلال آن بتوان این تجزیه‌وتحلیل را شکل داد و با توجه به‌تمامی جزییات، علل احتمالی (و در بسیاری موارد، اصلی) فروپاشی تمدن‌های بشری را یافت.

جرد دایموند معتقد است تمامی مشکلات در قالبی یکسان نمی‌گنجند؛ این مشکلات تفاوت‌های قابل‌توجه و منطقی دارند که همگی در این بررسی در نظر گرفته شده‌اند. دخالت‌ عواملی چون فساد، طمع و حماقت همگی به تفصیل شرح داده شده‌اند.

نگاهی به گذشته برای ریشه‌یابی فروپاشی زیست‌محیطی روزگار ما

با تمام این‌ها کلیه مسببان این دست فروپاشی‌ها عذری منطقی دارند: آن‌ها از پیامدهای مخرب اعمال خودآگاه نبودند. شاید شرایط سرزمینی که در آن زندگی می‌کردند با بخش بزرگی از ساکنان ناسازگار بود، شاید تغییرات اقلیمی سبب شدند آن سرزمین به تله‌ی مرگ بدل شود و خیلی شایدهای دیگر.

اما آنچه واضح است آن است که چنین فروپاشی‌های تمدن‌های بشری، به‌ویژه مشکلات زیست‌محیطی، با دنیای امروز ما ارتباط مستقیم دارد. برای مثال، جزایر پولینزی که به منابع جزایر اطراف وابسته بودند، با ته‌کشیدن منابع وارداتی‌شان به فروپاشی رسیدند و  این مثال در مورد جوامع جهان اول که تا حد زیادی به منابع نفتی خود وابسته‌اند صدق می‌کند.

جرد دایموند در کتاب فروپاشی تمام سعی خود را به کار می‌گیرد تا این ادعا را بیان کند که تجارت، تجارت است و  کسی که کارش تجارت است خیریه باز نکرده و قصد هم ندارد مسئولیت به سعادت رساندن جامعه را بر عهده بگیرد.

دایموند به این نکته نیز اشاره می‌کند که برخی کسب‌وکارها در سوق دادن توسعه‌ها به سمت استفاده از رویه‌های بهتر و با تأثیر مخرب کمتر، نقش مؤثری داشته‌اند و از جمله‌ی این کسب‌وکارها، از شرکت‌های هوم دپوت و دی پی یاد می‌کند؛ هرچند بهتر می‌شد اگر به تأثیر خالص مورد دوم توجه می‌کرد و درباره‌ی آن تجدیدنظر می‌نمود.

جرد دایموند

جرد میسون دایموند دانشمند و نویسنده آمریکایی است. او در حال حاضر استاد جغرافیا و فیزیولوژی در دانشگاه کالیفرنیا، لس‌آنجلس است. او را بیشتر به‌عنوان نویسنده‌ی کتاب‌های علمی عامه همچون سومین شامپانزه، اسلحه، میکروب و فولاد و فروپاشی می‌شناسند. وی کتاب فروپاشی خود را به فرزندانش و نسل آینده تقدیم کرده است