با كمك زيادي كه به مسئله‌ي روابط جنسي و مصرف مواد مخدر كرد، با داستان عاشقانه‌ي شهري و تاريك‌اش و حملات وحشيانه به زندگي بورژوازي، جاي تعجب ندارد كه در اولين سال انتشار به‌عنوان يك اثر كلاسيك ضدفرهنگي شناخته‌ شد و با نقدهاي فراوان و متفاوتي روبه‌رو گشت.

خودشناسي

 اين اثر هسه در مورد مسيري است كه انسان بايد در درون خويش بپيمايد تا به خودشناسي برسد. با گذشت حدود نود سال، پيام اين اثر به خواننده هم چنان قدرت مذهبي خود را حفظ كرده است. پيام آن‌را مي‌توان اين‌طور بيان كرد: ما بايد به كاوش درون خود ادامه دهيم. چراكه اگر خود را نشناسيم، زندگي‌مان با مرگ تفاوتي نخواهد داشت.

شخصيت اصلي رمان، هاري هالر ۴۷ ساله، خود را با انزجار از فرهنگ مدرن اروپايي كنار كشيده؛ شغل، خانه و خانواده‌اش را ازدست‌داده و مانند گرگ‌ها تنها زندگي مي‌كند. روزها را به تفكر و شب‌ها را به شكار مي‌گذراند. دو روح در درون او به جدال مشغول‌اند: «ديو» كه مشتاق انزوا و وحشي‌گري است و «انسان» كه به دنبال فرهنگ، زندگي اجتماعي و عشق است. هاري به‌شدت مي‌خواهد خود را نابود كند اما به زندگي در اين «روزهاي شيطاني سرشار از خلوت و نااميدي دروني» ادامه مي‌دهد.

خودكشي

در نوشتن اين كتاب، هسه از بحران روحي خودش بهره گرفته‌ است. پس از ترك همسرش در نيمه‌هاي دهه‌ي بيست ميلادي، انزوا را در پيش گرفت و به عمقي از نااميدي رسيد كه به فكر خودكشي افتاد. شايد همين امر دليل توضيحات درست و عميق او درباره‌ي افسردگي و نااميدي است. توضيحاتي كه از آن زمان تابه‌حال، تنها در يك كتاب ديگر مي‌توان ديد؛ ظلمت آشكارِ ويليام استايرن.

با تمام اين‌ها، در دهه‌ي شصت ميلادي، هرمان هسه اظهار داشت كه رمان «گرگ بيابان» بيشتر اوقات آن‌طور كه بايد درك نشده است. او گمان مي‌كند بسياري از خواننده‌هاي كتاب خود را درگير سركشي و افسردگي هاري مي‌كنند و بازگشت او از اين بحران را كه درست از لحظه‌ي ديدار هرميون جوان و زيبا آغاز مي‌شود، ناديده مي‌گيرند. هرميون به هاري نشان مي‌دهد كه در سينه‌ي او بيشتر از دو روح به جنگيدن مشغول‌اند و هاري درنهايت بايد يكي از آن‌ها را آزاد كند.

هسه تمام طول كتاب درباره‌ي خودكشي و در نهايت عليه آن مي‌نويسد. علي‌رغم اين‌كه كتاب بيشتر از انزوا و عذاب سخن مي‌گويد، موضوع اصلي آن چيزي غيرمنتظره‌تر، اما به‌مراتب مهم‌تر است؛ و آن بهبود يافتن است. اين كتاب با ترجمه‌ي قاسم كبيري و توسط نشر فردوس به چاپ رسيده است.